Opinie-artikel van Likoed Nederland op Nieuwrechts, 17 januari 2025.
In Syrië is na de val van dictator Bashar Assad een nieuw regime aan de macht gekomen. Er zijn optimistische verwachtingen. Op 27 januari aanstaande gaat de EU zelfs al praten over het opheffen van de sancties tegen Syrië. Hoe is dat gekomen en hoe reëel is het?
Rol Israël
Israël heeft een grote rol gespeeld bij de val van het regime van Assad in Syrië.
Al jarenlang verhinderde Israël dat Iran zijn steun aan het bewind van Assad kon uitbreiden. Daarbij bombardeerde het onder andere militaire infrastructuur en wapenopslagplaatsen. Het belang van Israël was vooral dat wapens en raketten niet Hezbollah in Libanon konden bereiken via het buurland Syrië. Daarnaast was het van belang dat Syrië niet te sterk werd. De landen zijn in oorlog sinds Syrië Israël bij haar oprichting in 1948 aanviel.
Ten tweede heeft Israël in 2024 de gevechtskracht van Hezbollah zwaar onderuit gehaald. Hezbollah kon daardoor de laatste maanden Assad niet of nauwelijks meer steunen. Ook de grote steunpilaar Iran werd militair fors geraakt en beschaamd door Israël.
Het vallen van het regime van Assad op zich was geen doel van Israël. Het was wel een gevolg van de aanvallen van Iran en de bondgenoten Hamas, Hezbollah, het bewind in Syrië, de Houthis en sjiitische strijdgroepen in Irak. Dat blijkt op z’n zachtst gezegd nogal averechts te hebben uitgepakt.
Rol Turkije
Er waren meer bepalende factoren. Rusland kon Assad militair ook niet meer steunen door de oorlog in Oekraïne. En de terreurgroep HTS, die de nieuwe machthebber is in Syrië, kreeg omvangrijke steun van Turkije bij hun opmars.
Turkije bezet nu 9.000 vierkante kilometer van Syrië. Ook bombardeert het geregeld de Syrische Koerden in het Noordoosten. Daarnaast vechten door Turkije gesteunde milities tegen de Syrische Koerden.
Over deze Turkse inmengingen in Syrië wordt opvallend weinig bericht.
Turkije onder Erdogan droomt van het vergroten van het Turkse rijk, met de grootsheid van de Ottomaanse tijd. En wil geen gewapende Koerdische groepen aan haar grens.
Of Syrië ooit weer echt een eenheid wordt, is daarmee de vraag. Dictator Assad kon slechts met veel geweld het land in stand houden. De Syrische Koerden zullen hun huidige autonomie niet willen opgeven. Het land telt nog veel meer minderheden zoals Alawieten, Druzen en christenen. Die zijn allemaal vooral loyaal aan hun eigen groep. (Er zijn nog maar twee 2 Joden, in 1925 waren dat er nog ruim 40.000.) Die minderheden voelen zich vanzelfsprekend onveilig bij het nieuwe soennitische regime.
Een dorp bewoond door Druzen dicht bij Israël heeft zelfs gevraagd om geannexeerd te worden door Israël!
HTS
De van IS afgesplitste terreurbeweging HTS probeert zich nu gematigd voor te doen.
Dat is om de economie op gang te krijgen. Daarvoor is buitenlandse hulp nodig en het intrekken van de economische sancties die tegen het regime van Assad waren ingesteld.
Echter, als moslimfundamentalisten aan het bewind komen, is dat altijd slecht nieuws. Vrouwen, andere niet-islamitische geloven en LHBTIQ+-ers worden dan zwaar onderdrukt. Denk aan de ayatollahs in Iran, de Taliban in Afghanistan en Hamas in de Gazastrook.
Dat belooft dus weinig goeds. Dat geldt ook voor Israël. De naam HTS is een afkorting van Hayat Tahrir al-Sham. De vertaling daarvan is ‘”Organisatie voor de bevrijding van de Levant”. De Levant omvat Libanon, Jordanië en Israël. Dit vormde voor 1914 de provincie Syrië in het Ottomaanse Rijk. De naam duidt dus op een streven naar een zwaar-islamitisch ‘Groot Syrië’.
De leider van HTS heeft als strijdersnaam gekozen voor al-Jolani. Dat is Arabisch voor de Golan, de naam van de grensstreek van Syrië met Israël. Ook dat voorspelt weinig goeds.
De Syrische schoolboeken moeten meer islamitisch gaan onderwijzen, zo vindt het nieuwe bewind. Dus negatiever over Joden en christenen, en geen evolutietheorie meer. Om toegelaten te worden tot het leger moeten een cursus islamitische wetgeving gevolgd worden, ook door christenen. Enzovoort.
Toekomst
Uiteindelijk is de machtsovername door HTS waarschijnlijk niet gunstig voor Israël. Weliswaar was ook het regime van Assad vijandig tegen Israël, maar die was “the devil you know”.
Syrië zelf gaat daarbij een onzekere toekomst tegemoet. Blijft het land wel bestaan? Ook is het zeer de vraag of de bevolking van Syrië werkelijk een goede toekomst krijgt.
Net als tijdens de Arabische lente loopt het optimisme van veel Europese politici ver voor de muziek uit.