Vanwege Bevrijdingsdag een verhaal van Lija Hirsch, uit haar zojuist verschenen boek ‘Vijver vol stenen’. 5 mei 2015.
Toen ik studeerde werd er een avond georganiseerd over de joden in Denemarken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoe kwam het toch, dat er daar zo weinig joden waren weggevoerd, dat er zoveel mensen waren gered?
Er zat een oude man [dr. Ole Secher, overleden in 1993, foto rechts] achter de tafel met sprekers. Iemand, die er veel mee te maken had gehad. Tijdens die jaren was hij zelf student geweest. Dat mocht toch niet gebeuren, onschuldige mensen zomaar uit je eigen land laten weghalen en vermoorden? Hij had met een aantal vrienden ’s nachts, met gewone roeibootjes, Deense joden overgeroeid naar de kust van Zweden. Daar waren ze veilig. Vele keren was hij heen en weer geroeid, samen met zijn vrienden.
Talloze mensen hadden zij gered. Nu zat die man daar ernstig en oud achter de tafel, iemand anders vertelde het verhaal.
Opeens zagen mijn vriendin en ik iets bewegen: de wenkbrauwen van de Deense professor. En wat voor wenkbrauwen! Zo hadden wij ze nog nooit gezien, heel dikke, harige, witte wenkbrauwen, het leken wel staarten van hermelijntjes!
Wij stootten elkaar aan en schoten zachtjes in de lach, de man liet de hermelijnstaartjes expres bewegen om ons aan het lachen te maken! Hij lachte er zelf bij!
Toen kreeg hij het woord. Waarom had hij eigenlijk al die mensen gered? Zo had hij toch zelf ook gevaar gelopen? Hij was niet eens joods, waarom had hij het eigenlijk gedaan?
”Ik stelde mij voor”, zei hij,”dat ik op een dag kinderen zou krijgen en later kleinkinderen. Ik stelde me voor, dat zij op school over deze tijd zouden leren.
Wat er in ons land aan de hand was. Hoe volkomen onschuldige mensen werden weggevoerd om te worden gedood. En ik stelde me voor, dat zij mij dan zouden vragen: ”Opa, wat hebt ú toen gedaan? U hebt toch wel iets gedaan?…”
Ik heb het gedaan omdat ik antwoord wilde kunnen geven aan de kleinkinderen die ik misschien ooit zou krijgen. Dat zij zich niet voor mij hoefden te schamen, maar dat zij trots op mij konden zijn”.
“Over moed en pijn en de boodschap van die generatie aan ons, nú.”
ISBN: 978 90 6446 088 3, Amphora Books, 9,95 euro.
