Artikel van Likoed Nederland in Het Parool, 18 mei 1999.
Gisteren ging het volk van Israel naar de stembus. In Israel heerst immers de orde van een parlementaire democratie. Behalve Israel kent helaas nog geen van de staten in het nabije oosten vrije verkiezingen, een vrije pers, burgelijke gelijke rechten en dergelijke. Premier Netanyahu en de Likud hebben deze keer verloren en oud-leger-opperbevelhebber Ehud Barak en zijn partij hebben gewonnen. Jammer voor de confessionele en liberale kandidaten maar zo gaat dat in een democratie.
De afgelopen nacht werd er door menig seculiere links georienteerde Israeli dan ook uitbundig feest gevierd. Vele mensen zijn vol met gevoelens van haat en dat is uiterst gevaarlijk. Generaal Barak riep mede daarom op tot eenheid en verzoening.
Hem wacht nu de moeilijke taak het land te regeren en tevens het vredesproces te hervatten. Op de agenda staan onder andere de onderhandelingen met de Palestijnen, die het afgelopen halfjaar vrijwel hebben stilgelegen. Evenals Benjamin Netanyahu is Barak gekant tegen een terugtrekking van Israel naar de grenzen van 1967 en houdt hij vast aan de Israelische soevereiniteit over geheel Jeruzalem. Barak heeft aangekondigd het overleg met Syrie te hernieuwen en binnen een jaar het Israelische leger uit Libanon terug te trekken.
Helaas was er behalve voor een verkiezingsoverwinning weinig rede en tijd tot grote vreugde. Een groep Arabieren was niet gelukkig met de verkiezingsuitslag. Katoesja raketten uit de Libanon confronteerde de burgers van Noord Israel de afgelopen nacht opnieuw met de afschuw van oorlog en terreur. Onschuldige mannen, vrouwen en kinderen werden gedwongen zich tijdens het verkiezingsfeest schuil te houden in speciaal daarvoor ingerichte schuilkelders.
De regering van Syrie doet reeds geruime tijd voorkomen alsof de vredeswil aanwezig is doch het Syrische leger bezet niet alleen grote delen van Libanon maar activeert ook terreurgroepen als de door Iran gefinancierde, getrainde en bewapende Hezbollah (“de partij van G!d”), welke in hun acties gesteund wordt door het “Islamitische Verzet”, het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP) van George Habbash en Ahmed Jibril, het Democratisch Front voor de Bevrijding van Palestina (DFLP) en verschillende andere nog immer aan de PLO van Arafat gelieerde organisaties.
Barak-aanhangers vierden feest, Netanyahu getrouwen bedreven rouw en nationalistische en fundamentalistische Arabieren vuurden katoesja raketten. Dat is de realiteit van 18 mei 1999.
Neen, het zal niet makkelijk worden voor Barak want thans wordt hij direct geconfronteerd met de realiteit van de scherpe tegenstellingen in het nabije oosten en van de toenemende economische zorgen van de mensen in de regio.
Daarbij komt dat de internationale spanningen voortduren en ongunstig inwerken op de economische, religieuze en sociale verhoudingen in dit reeds zo onstuimige gebied. Geestelijke zowel als materiele waarden worden enorm bedreigd en hij, Barak, draagt aanstonds direct de verantwoordelijkheid.
Hij staat voor menige moeilijke beslissing. De nieuwe premier zal zich terdege moeten realiseren dat de onderhandelingen van sommige Arabieren er helaas nog erg vaak op gericht zijn de, door haar democratische karakter, verdeelde Israelische samenleving zwakker en zwakker te maken, hetwelk zou kunnen leiden tot de geleidelijke ontbinding van de joodse staat.
Hopelijk weet de generaal b.d. dat alleen een sterke verenigde Israelische regering serieus kan onderhandelen en dat zo’n regering moet worden gesteund door een zo groot mogelijke meerderheid in de Knesset (het Israelische parlement).
De twee grootste partijen behaalden echter nog geen vijftig van de in totaal 120 parlementszetels. Daardoor is een coalitie van meerdere partijen noodzakelijk. Barak heeft drie keuzes:
Een centrum-linkse coalitie bestaande uit zijn ‘One Israel’, ‘Meretz’ (groen links), ‘Shinui’ (seculiere sociaal democraten), ‘Yisrael b’Aliyah’ (Russische immigranten partij), ’the Centrum Partij’, en mogelijk een of twee kleine nieuwe partijen zoals ‘Pnina Rosenblum’ of ‘Amir Peretz’s Werkers Partij’, welke drie zetels behaalden in de Knesset. Deze coalitie zou slechts zijn gebaseerd op ongeveer 62 zetels, en daarom moeten worden gesteund door de negen Arabische leden van de Knesset.
Een linkse seculiere coalitie zal de toestand in de regio echter negatief beinvloeden. Het heeft alleszins de voorkeur een verdere escalatie van de huidige problemen te voorkomen.
Een tweede mogelijkheid is een coalitie met de Nationaal Religieuze Partij en de Shaspartij onder leiding van de veroordeelde rabbijn Aryeh Deri. Deze laatste partij heeft circa 16 zetels in de wacht gesleept. Dat is een forse winst. In 1996 behaalde Shas, de partij die voornamelijk uit joden bestaat die afkomstig zijn uit de Arabische wereld, tien zetels.
Dit zou resulteren in meer dan 80 zetels, maar de linkse Meretz en Shinui weigeren vooralsnog met een regering, waarin Shas participeert, mee te doen.
En ten slotte is er de mogelijkheid van een regering van nationale eenheid.
En dat is verreweg de beste oplossing. Ideologisch is er thans niet veel verschil meer tussen Barak’s partij en de Likud. Met zijn voorlopige terugtreden en overdracht van het partijleiderschap aan Ariel Sharon – Netanyahu sprak zelf van een pauze om tijd met zijn familie door te brengen – effent hij de weg voor een eventuele brede coalitie van de Arbeiderspartij en Likud onder leiding van Barak.
Barak heeft 45 dagen de tijd.
Als het Ehud Barak ernst is dan zal hij, teneinde de economische omstandigheden in de regio te verbeteren, orthodox-religieuze en seculiere joden te herenigen, en een veilige vrede serieus te bevorderen, een regering van nationale eenheid vormen.
