Door Meir Bachar. Artikel in ‘Het beloofde land’, soekot 1996.
Terwijl de belangrijkste Israëlische multinationals als Tadiran, Israel Chemicals, Koor en Dead Sea Works al vele jaren een grote rol spelen in de export naar Nederland, bleven de Nederlandse multinationals tot voor kort weg uit Israël.
De belangrijkste redenen zijn van politieke aard; de Arabische boycot en het gebrek aan achterland. Ook bankconglomeraten stellen zich in de regel uiterst terughoudend op in regio’s met een hoog oorlogsrisico.
De meeste bedrijven en banken zijn zich niet ten volle bewust van de Israëlische omwentelingen op economisch gebied. De Nederlandse export naar Israël, voornamelijk bestaande uit chemicaliën en kapitaalgoederen, groeit geleidelijk.
De Israëlische export naar Nederland neemt langzamer toe en is kleiner. Het batig saldo op de handelsbalans geeft zelfs nog een vertekend beeld, omdat veel Israëlische goederen voor andere landen bestemd zijn en in Nederland slechts verscheept worden, zodat Nederland alleen als doorgangshaven fungeert.
Opmerkelijk is verder dat slechts 10% van de export naar Nederland uit high-tech produkten bestaat, terwijl dat voor de andere EG landen gemiddeld 20% is.
Het duidt erop dat sommige belangrijke Israëlische multinationals zich niet bezig houden met de Nederlandse markt.
Dat het Nederlandse bedrijfsleven tot voor kort nauwelijks investeerde in Israël is merkwaardig, omdat de banden tussen Nederland en Israël traditioneel bijzonder sterk zijn.
Robert Schuddeboom, Eerste Secretaris van de Nederlandse ambassade in Tel Aviv kent geen ander land dat zo populair is onder de Israeli’s. Maar ook op dit front verandert er de laatste tijd veel. Een groot succes was het gezamenlijk op de markt brengen van nieuwe ijsprodukten door Unilever en Strauss.
Joram Ziv, president van zowel de Israëlische Vereniging van Kamers van Koophandel en de Israëlisch-Nederlandse Kamer van Koophandel, is optimistisch over de groei van Nederlandse investeringen in Israël. Het is slechts een kwestie van tijd.
Ziv laat zich niet uit over een tijdsbestek. Als delegatielid indertijd bij de vredesonderhandelingen met Egypte en handelsakkoord met de EG, weet hij uit ervaring dat zulke zaken moeilijk te voorspellen zijn.
Het Nederlandse bedrijfsleven maakt ook in toenemende mate gebruik van de diensten van Israeli’s met een Oost-Europese moedertaal.
Op velerlei gebieden wordt eveneens samengewerkt. NCM, het grootste krediet garantie concern ter wereld, heeft een 30% belang in het in Israël gevestigde Credit Insurance Company.
Ook op het gebied van logistiek wordt samengewerkt tussen Israëlische bedrijven, het staatsconcern Israel Chemicals Group, Transport Enterprises Ltd. en de Nederlandse Handelsonderneming Intercil B.V.
De bedrijven hebben European Logistics Activities opgericht, een vennootschap dat logistieke service op het gebied van vrachtvervoer verleent aan importeurs en exporteurs in Europa en Israël. Voor het eerst in de Israëlische geschiedenis wordt hiermee de monopoliepositie van de ZIM scheepstransport maatschappij aangetast.
Ondanks de harde concurrentiestrijd in de internationale bloemenbranche, met name de export vanuit Afrikaanse landen waar de arbeidskosten laag zijn, slaagde Israël erin haar afzet van bloemen in Nederland flink te verhogen.
Het IMC, het Isralisch Marketing Centrum, dat vijftig ondernemingen vertegenwoordigt is actief. IMC heeft onder andere Clilco uit Nes Ziona geïntroduceerd. Het drogistenconcern DA heeft de exclusieve rechten voor de verkoop van Clilco’s produkten voor de Nederlandse markt verworven.
Polyziv, een Israëlische kibboets-onderneming met een jaarlijkse omzet van drie miljoen dollar, die vrijwel onbreekbare pallets van recyclingmateriaal vervaardigt, polyethyleen en polycarbonaat, werkt samen met de Nederlandse dochteronderneming GEP Polymer Recovery van het Amerikaanse bedrijf GEP (General Electric Plastics).
Polyziv slaagde er in om via de Nederlandse compagnon internationaal door te breken en een order ter waarde van zeven miljoen dollar in Thailand binnen te slepen. Het gaat om de bouw van een palletfabriek. Over orders aan China en Taiwan wordt onderhandeld. Voor de komende jaren wordt een jaarlijkse verkoopstijging van 30% verwacht.
Israël gaat gebruik maken van de diensten van het INRO (International Research Operations Ltd.) dat de Nederlandse onderneming Nu-Soil vertegenwoordigt om de vuilnisbelt van Tel Aviv biologisch volgens een Nederlands patent te reinigen. Het is de bedoeling dat Israël het wereld marketing centrum van de onderneming wordt.
De grootste producent van biologische bestrijdingsmiddelen ter wereld, de Nederlandse onderneming Koppert B.V. werkt samen met BCI, een onderneming op het gebied van biologische bestrijding in Kibboets Sde Eliahoe en heeft in Californië een aantal nieuwe produkten op de markt gebracht.
Veel Isralische bedrijven hebben joint-ventures met Nederlandse ondernemingen of hebben hier een dochteronderneming omdat ze in eigen land dan minder belast worden.
Met betrekking tot handel met de Verenigde Staten zullen de belastingvoordelen binnenkort alleen nog gelden voor ondernemingen die een Nederlandse beursnotering hebben, of voor meer dan 50% in Nederlandse handen zijn.
Israëlische bedrijven die een vestiging in Nederland openen kunnen voor de eerste vier jaar de definitieve hoogte van de belasting opvragen. Tenslotte zijn Israëlische ondernemingen met een belang van 25% in een onderneming vrijgesteld van inkomstenbelasting over dividend. Zodoende vervult Nederland vaak een brugfunctie voor bedrijven die zich elders in de wereld willen vestigen.
De Israëlische overheid verplicht Nederlandse bedrijven die naar Israël exporteren om voor 35% Israëlische goederen af te nemen. De bedrijven die deze verplichting niet nakomen hebben vervolgens niet meer de mogelijkheid te leveren aan overheidsinstellingen. Voor zeer gespecialiseerde bedrijven is deze regel hinderlijk.
